Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2012


«Όταν ένας  ¨άγριος¨ … δεν καταλαβαίνει»

 

Το 1854 , ο μεγάλος Λευκός αρχηγός στην Ουάσιγκτον ( ο Φράνκλιν Πηρς,  πρόεδρος των Ηνωμένων πολιτειών ) πρότεινε να αγοράσει μια μεγάλη ζώνη από τις εκτάσεις των Ινδιάνων και υποσχέθηκε να δημιουργήσει μια περιοχή ελεγχόμενης εγκατάστασης για τον ινδιάνικο λαό . Η απάντηση του αρχηγού των Ινδιάνων Σηάτλ , θεωρήθηκε ως η πιο ωραία και πιο ουσιαστική διακήρυξη που έγινε ποτέ για το περιβάλλον .

«Πως μπορείτε να πουλήσετε τον ουρανό ή τη ζεστασιά της γης . Η ιδέα μας φαίνεται περίεργη . Επειδή ακριβώς δε μας ανήκουν η δροσιά του αέρα και η διαύγεια του νερού , πως είναι δυνατόν να τα αγοράσετε ;

Κάθε κομμάτι αυτής της γης είναι ιερό για το λαό μου . Κάθε βελόνα του λαμπερού πεύκου , κάθε αμμουδερή κοίτη ποταμού , κάθε κομματάκι ομίχλης μέσα στα σκοτεινά δάση , κάθε ξέφωτο και κάθε βούισμα  εντόμου είναι ιερό στη μνήμη και στην εμπειρία του λαού μου . Οι χυμοί που τρέχουν μέσα στα δέντρα μεταφέρουν τις μνήμες του ερυθρόδερμου ανθρώπου .Οι νεκροί των λευκών ανθρώπων ξεχνούν τον τόπο που γεννήθηκαν , όταν πάνε περίπατο μέσα στα άστρα . Οι δικοί μας νεκροί δεν ξεχνούν ποτέ αυτήν την υπέροχη γη , γιατί είναι η μητέρα του ερυθρόδερμου ανθρώπου . Είμαστε ένα μέρος της γης , κι αυτή πάλι ένα κομμάτι από μας . Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι οι αδερφές μας · το ελάφι , το άλογο , ο μεγάλος αετός είναι οι αδερφοί μας . Τα βράχια στους λόφους , το πράσινο χρώμα των λιβαδιών , η ζεστασιά του πόνυ και ο άνθρωπος όλα ανήκουν στην ίδια οικογένεια . Γι` αυτό και όταν ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μας παραγγέλνει ότι θέλει να αγοράσει τη γη μας , ζητάει πολλά από εμάς . Ο μεγάλος αρχηγός μας παραγγέλνει ότι θα μας εξασφαλίσει ένα μέρος έτσι που να μπορούμε να ζήσουμε άνετα μεταξύ μας . Θα γίνει ο πατέρας μας και εμείς τα παιδιά του . Θα σκεφτούμε , λοιπόν , την προσφορά του για ν` αγοράσει τη γη μας . Αλλά δεν θα είναι κι εύκολο . Γιατί αυτή η γη είναι για μας ιερή .

Αυτό το πεντακάθαρο νερό που κυλά στα ρυάκια και στα ποτάμια δεν είναι μόνο νερό , αλλά  και το αίμα των προγόνων μας . Αν σας πουλήσουμε γη , πρέπει να θυμάστε ότι είναι ιερή και ότι κάθε αντανάκλαση στο καθαρό νερό των λιμνών μιλά για τα γεγονότα και τις μνήμες της ζωής του λαού μου . Ο ψίθυρος του νερού είναι η φωνή του πατέρα του πατέρα μου .

Τα ποτάμια είναι τα αδέρφια μας , σβήνουν τη δίψα μας . Τα ποτάμια μεταφέρουν τα κανό μας και τρέφουν τα παιδιά μας . Αν σας πουλήσουμε τη γη μας , πρέπει στο εξής να θυμάστε , και να διδάσκετε στα παιδιά σας , ότι τα ποτάμια είναι τα αδέρφια μας , και τα δικά σας , και πρέπει να δείχνετε στο εξής σ` αυτά τα ποτάμια την τρυφερότητα που θα δείχνατε στον αδερφό σας .

Ξέρουμε ότι ο λευκός άνθρωπος δεν καταλαβαίνει τα ήθη μας . Ένα κομμάτι γης μοιάζει σ` αυτόν μ` ένα οποιοδήποτε άλλο κομμάτι , γιατί είναι ένας ξένος που έρχεται μέσα στη νύχτα και παίρνει από τη γη αυτό που έχει ανάγκη . Η γη δεν είναι ο αδερφός του , αλλά ο εχθρός του και μόλις την κυριεύσει πηγαίνει μακρύτερα . Εγκαταλείπει τους τάφους των προγόνων του και αυτό δεν τον ενοχλεί . Ο τάφος των προγόνων του και η κληρονομιά για τα παιδιά του πέφτουν στη λήθη . Συμπεριφέρεται στη μητέρα του , τη γη , και στον αδερφό του τον ουρανό , σαν να ήταν πράγματα που αγοράζονται , που λεηλατούνται , που πουλιούνται όπως τα πρόβατα ή τα λαμπρά μαργαριτάρια . Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και δε θα αφήσει πίσω της παρά μια έρημο .

Δεν ξέρω τίποτα . Τα ήθη μας είναι διαφορετικά από τα δικά σας . Η όψη των πόλεών σας προξενεί κακό στα μάτια των ερυθρόδερμων ανθρώπων . Αλλά αυτό μπορεί και να οφείλεται στο ότι ο ερυθρόδερμος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει .

Δεν υπάρχει ένα ειρηνικό μέρος στις πόλεις των λευκών ανθρώπων . Δεν υπάρχει τόπος όπου μπορείς να ακούσεις τα φύλλα που αναπτύσσονται την άνοιξη ή το θρόισμα των φτερών κάποιου εντόμου . Αλλά μπορεί να γίνεται έτσι , γιατί είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω . Ο θόρυβος των πόλεων φαίνεται να προσβάλλει μόνο τα αυτιά . Και τι ενδιαφέρον υπάρχει πια στο να ζεις , αν δεν μπορείς να ακούσεις τη μοναχική κραυγή του κοκκινολαίμη ή τις συζητήσεις των βατράχων , στα έλη , τη νύχτα ; Είμαι ένας ερυθρόδερμος και δεν καταλαβαίνω .

Ο ινδιάνος προτιμά ο γλυκό ήχο του αέρα , που ξεπετιέται πάνω από τα έλη και τη μυρωδιά του ανέμου , πλυμένου από τη βροχή του μεσημεριού ή αρωματισμένου από τα κουκουνάρια του πεύκου .

Ο αέρας είναι πολύτιμος για τον ερυθρόδερμο , γιατί όλα τα πράγματα μοιράζονται την ίδια αναπνοή · τα ζώα , τα δέντρα , ο άνθρωπος μοιράζονται όλοι την ίδια ανάσα . Ο λευκός άνθρωπος δε φαίνεται να δίνει σημασία στον αέρα που αναπνέει . Σαν έναν άνθρωπο που θέλει πολλές μέρες για να πεθάνει , είναι αδιάφορος για τη δυσοσμία . Αλλά αν σας πουλήσουμε τη γη μας , πρέπει να θυμάστε ότι ο αέρας μας είναι πολύτιμος , ότι ο αέρας μοιράζεται το πνεύμα του μ` όλα αυτά στα οποία δίνει τη ζωή . Ο άνεμος που έδωσε στον παππού μας την πρώτη του αναπνοή πήρε και τον τελευταίο του αναστεναγμό . Και αν σας πουλήσουμε τη γη μας , πρέπει να τη διαφυλάξετε και να τη διατηρήσετε ως ιερή , ως ένα τόπο όπου ακόμα όπου ακόμα και ο λευκός άνθρωπος μπορεί να πάει και να γευτεί τον αέρα που γλύκαναν τα αγριολούλουδα των  λιβαδιών .

Εξετάζουμε λοιπόν την προσφορά σας για να αγοράσετε τη γη μας . Αλλά αν αποφασίσουμε να τη δεχτούμε , θα βάλω έναν όρο : ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα ζώα αυτής της γης όπως και στα αδέρφια του .

Είμαι ένας άγριος και δεν καταλαβαίνω άλλο τρόπο ζωής . Είδα κάπου χίλια βουβάλια να σαπίζουν στο λιβάδι , εγκαταλειμμένα από τον λευκό άνθρωπο , που τα είχε χτυπήσει μ` ένα τρένο που περνούσε από εκεί . Είμαι ένας άγριος και δεν καταλαβαίνω πως το σιδερένιο άλογο που καπνίζει μπορεί να είναι πιο σημαντικό από το αγριοβούβαλο , που δεν το σκοτώνουμε παρά  μόνο για να τραφούμε .

Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα ζώα ; Αν εξαφανίζονταν όλα τα ζώα , ο άνθρωπος θα πέθαινε από μια μεγάλη πνευματική ερημιά . Γιατί αυτό που συμβαίνει στα ζώα , σε λίγο θα συμβαίνει και στον άνθρωπο . Όλα τα πράγματα είναι αλληλένδετα .

Πρέπει να διδάξετε τα παιδιά σας ότι το χώμα που πατούν έχει γίνει από τις στάχτες των προγόνων μας . Για να σέβονται τη γη , πείτε στα παιδιά σας ότι είναι εμπλουτισμένη από τις ζωές της φυλής μας . Διδάξτε στα παιδιά σας αυτό που διδάξαμε  και εμείς στα παιδιά μας , ότι η γη είναι η μητέρα μας . Ότι συμβαίνει στη γη , συμβαίνει και στους γιους της γης . Όταν οι άνθρωποι περιφρονούν το χώμα , περιφρονούν τον ίδιο τον εαυτό τους .

Ξέρουμε τουλάχιστον αυτό : η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο · ο άνθρωπος ανήκει στη γη  . Αυτό το ξέρουμε . Όλα τα πράγματα είναι αλληλένδετα όπως το αίμα ενώνει μια οικογένεια .

Ό,τι συμβαίνει στη γη συμβαίνει και στους γιους της . Δεν είναι ο άνθρωπος εκείνος που ύφανε το νήμα της ζωής : εκείνος είναι μόνο μια κλωστή. Ό,τι κάνει το νήμα το κάνει στον ίδιο του τον εαυτό .

Ακόμα και ο λευκός άνθρωπος , που ο θεός του κάνει περίπατο και μιλάει μαζί του όπως δύο φίλοι που είναι μαζί , δεν μπορεί να απαλλαγεί από την κοινή μοίρα . Βέβαια , ίσως είμαστε αδέρφια . Αυτό θα το δούμε . Ένα πράγμα που ξέρουμε εμείς –και που ο λευκός θα ανακαλύψει ίσως κάποτε – είναι ότι ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός . Ίσως να σκέφτεστε τη γη μας , αλλά δεν μπορείτε . Είναι ο Θεός του ανθρώπου , και ο έλεός του είναι το ίδιο και για το λευκό και για τον ερυθρόδερμο άνθρωπο . Αυτή η γη του είναι πολύτιμη , και το να βλάψει τη γη , είναι σαν να δείχνει περιφρόνηση στον δημιουργό του . Ο λευκός θα εξαφανιστεί κι αυτός ίσως  γρηγορότερα από τις άλλες φυλές . Μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίμματα .

Πεθαίνοντας όμως θα ακτινοβολήσετε με ένταση , εξαιτίας της δύναμης του θεού που σας έφερε σ` αυτή τη γη και που , από κάποια πρόθεση , σας έκανε να κυριαρχήσετε σ` αυτήν και τον ερυθρόδερμο άνθρωπο . Αυτή η μοίρα είναι ένα μυστήριο για μας , γιατί δεν καταλαβαίνουμε πως όταν όλα τα αγριοβούβαλα εξοντώνονται , τα άγρια άλογα δαμάζονται , οι απόκρυφες γωνιές του δάσους μολύνονται από τους ανθρώπους και η όψη των λόφων που είναι γεμάτη από λουλούδια ασχημαίνει από τους γιους που μιλούν . Που είναι η λόχμη ; Εξαφανισμένη . Που είναι ο αετός ; Εξαφανισμένος . Το τέλος της ζωής είναι η απαρχή της επιβίωσης .»

Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2012

ΕΙΡΗΝΗ

Η ειρήνη για μένα είναι η προσωποποίηση του Θεού, είναι κάτι γαλήνιο και αναντικατάστατο. Η ειρήνη είναι το φάρμακο για τις πληγές του πολέμου. Η ειρήνη είναι κάτι το μοναδικό και είναι το πιο δύσκολο πράγμα να την κερδίσεις αιώνια.

Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2012

Τὰ σκολειὰ χτίστε

… Λιτὰ χτίστε τα, ἁπλόχωρα,
μεγάλα, γερὰ θεμελιωμένα,
ἀπὸ τῆς χώρας, ἀκάθαρτης,
πολύβοης, ἀρρωστιάρας, μακριά.
Μακριὰ τ᾿ ἀνήλιαγα σοκάκια,
τὰ σκολειὰ χτίστε.
Καὶ τὰ πορτοπαράθυρα τῶν τοίχων
περίσσια ἀνοῖχτε, νά ᾿ρχεται ὁ κὺρ Ἥλιος,
διαφεντευτής, νὰ χύνεται,
νὰ φεύγει, ὀνειρεμένο πίσω του
ἀργοσέρνοντας τὸ φεγγάρι.
Γιομίζοντάς τα νὰ τὰ ζωντανεύουν
μαϊστράλια καὶ βοριάδες καὶ μελτέμια
μὲ τοὺς κελαηδισμοὺς καὶ μὲ τοὺς μόσκους,
κι ὁ δάσκαλος, ποιητὴς
καὶ τὰ βιβλία νὰ εἶναι σὰν τὰ κρίνα…

Κωστής Παλαμάς

Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μεν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους,
να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά,
σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί ειν' ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει
και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ'έδωσε τ' ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης